Een bezoek aan de tandarts betekent steevast een lunch op de markt en een bezoekje aan de basiliek St. Salvator in Prüm. Nog steeds erg lastig te bereiken vanwege de opgravingen voor de
kerk, wist ik me met stevige laarzen aan een weg te banen door de modderige site alwaar een tiental archeologen met veel voorzichtigheid de funderingen aan het bloot leggen waren. Ook de
gehele infrastructuur in het centrum ligt hierdoor aan diggelen en dat zal nog wel even duren.
Aanvankelijk wilde ik alles wat ik hier weer gezien heb in een enkel blog plaatsen maar doordat ik thuis ben gaan uitvogelen wat die vier toffees deden op een 16e eeuws beeld, leidde dat tot een
dermate verrassende ontdekking dat ik de sandalen van Jezus en de Grote Voeten van Bertha even in de spreekwoordelijke koelkast heb gezet.
In de basiliek bevindt zich deze zogenaamde grafleggingsgroep, die als laatste statie van een in 1527 beginnen kruisweg werd beschouwd. Je ziet duidelijk direct dat het een beetje een mengelmoes van stijlen is en dat klopt. Maria, Jozef en
Jezus stammen met hun dramatische houding uit de barokperiode, terwijl de andere vijf figuren van een oudere periode zijn. Vooral de drie figuren op de achtergrond lijken me vroeg 15e
eeuws.
De twee mannen op de voorgrond zijn Jozef van Arimathea, een geheime leerling van Jezus en Nicodemus, een farizeeër die uiteindelijk achter Jezus stond. Beiden droegen ze zorg voor zijn
begrafenis. Ik dacht even de heilige Rochus te zien vanwege het ontblote knietje, maar nee dus. Waarom hij er zo bij staat wil ik later nog eens even opzoeken.
De beeldengroep is afkomstig uit de Calvariebergkapel die in 1949 was vernield. So far so good.
Totdat ik ineens die vier snoepjes zag liggen op een van de beelden.
Aanvankelijk dacht ik dat het om een grap ging maar nee, het ligt daar niet zomaar.
Waarom liggen de snoepjes daar?
De beide mannen worden hier in de volksmond: 'die Holtermanner' (d'ouwe mannen) genoemd. Tijdens halfvasten, de middelste zondag tussen carnaval en Pasen, werden er, en kennelijk nog steeds, snoepjes en koekjes op de daarvoor bestemde stenen doeken gelegd. Deze waren als beloning bedoeld voor 'de kleine pelgrims'. En deze zondag wordt hier: 'Platzjesdag' genoemd. (Koekjesdag)
Ach ja dat is waar ook: ook ik had net als mijn zusje en broertjes een snoeptrommeltje gedurende de vastentijd en met halfvasten mocht je er wat uitnemen.
Maar waarom deze heilige, waarom Nicodemus? Op de een of andere manier legde ik een link met Sinterklaas ook al wordt zijn feest een half jaar later gevierd.
Thuis gekomen ben ik gaan zoeken en jazeker: Nicodemus de farizeeër heeft wel degelijk een link met onze Sinterklaas!
Wat vond ik: bij het googelen van de naam Nicodemus op afbeeldingen viel me dit plaatje op. Niet de Sint is Nicodemus, maar zijn knecht c.q. hulp!
Enig gewroet maakt duidelijk dat in het begin van de vorige eeuw Sinterklaas in België zich niet liet begeleiden door onze zwarte Piet, maar door een bebaard wezen die men Sint Nicodemus noemde. Deze foto dateert van 1930.
Nu heb ik een artikel gevonden van Harry de Paepe, dat gaat over de herkomst van Zwarte Piet. Aangezien ik me verre wil distantiëren van de oervervelende zwartepietendiscussie citeer ik slechts een passage namelijk dat er een theorie bestaat dat Sint en Piet (komende uit de Germaanse geschiedenis) eigenlijk dezelfde figuur zijn: Nicolaas is de gekerstende, geïntegreerde Wodan en de knecht is de gedemoniseerde, verworpen en geknechte Wodan en dat dit aan zou sluiten bij de hier bovengenoemde Vlaamse variant van Zwarte Piet die Sinte Nicodemus werd genoemd."
De blogschrijver vertelt dan dat Nicodemus eigenlijk een verbastering zou zijn van Nicolaas en dat het dus een en dezelfde persoon is.
Hmmm op zich een interessante theorie natuurlijk: iedereen heeft zijn zonne- en schaduwzijdes en tenslotte is Sinterklaas ook maar een mens. Alhoewel...ik er toch liever vanuit ga dat de heilige Nicolaas en Nicodemus de farizeeër toch echt twee verschillende personages zijn. Nicodemus met de toffees leefde in de tijd van Jezus en Sint Nicolaas kwam pas vier eeuwen later kijken.
Ik stop ermee want ik kom er niet meer uit.
In elk geval, hoe je het went of keert: als je Nicodemus ziet, of dat nu in een basiliek is of aan de zijde van Sinterklaas in welke hoedanigheid dan ook: ze hebben snoepjes bij zich en daar ging het mij maar om.
Later vertel ik je meer over wat er voor bijzonders zich in de basiliek van Prüm bevindt.
Behalve snoepjes herbergt deze kerk ook een aantal prikkelende
wetenswaardigheden.
Update 22 dec 2017: mooie link gevonden naar een blog over deze kerk. Helaas met wat ontbrekende feiten
waar ik juist op zal terug komen, met name dat niet de sandalen van Jezus in het schrijn staan maar wel de sjieke sluipers van Pepijn de Korte, met daar IN een fragment van de sandalen van Jezus.
Bovendien is het beeld van de drie artsen niet compleet...wat het beeld zo interessant maakt is dat een vierde arts ontbreekt: een vrouwelijke...en waarom zij niet is afgebeeld vertel ik je in
een ander blog.)
Bronnen:
Geschiedenis van Aalter: lees hier het hele artikel over de mogelijke geschiedenis van zwarte piet
Handout Gids Prum/Eifel
Terug naar de overige blogs of zoek in Sitemap onderaan deze pagina
Reactie schrijven